Otyłość stała się jednym z najważniejszych problemów zdrowia publicznego na świecie i jest niewątpliwie ściśle związana z występowaniem wielu przewlekłych chorób niezakaźnych, takich jak nowotwory, choroby sercowo-naczyniowe czy cukrzyca typu 2 [1, 2]. Jak się bowiem okazuje, nawet niewielkie zmniejszenie masy ciała o 5 % (np. około 2,5 kg przy masie ciała 80 kg) u osób z nadmiernym stopniem otłuszczenia ciała może poprawić u nich stan zdrowia oraz jednocześnie znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju przewlekłej choroby niezakaźnej.
Chociaż ogólnie przyjmuje się, że bilans energetyczny odgrywa główną rolę w kontrolowaniu masy ciała, liczne dotychczas przeprowadzone badania naukowe oceniały również potencjalną rolę wapnia w procesie redukcji tkanki tłuszczowej [1 – 3]. W badaniach in vitro oraz in vivo stwierdzono, że wapń jako niezbędny składnik mineralny organizmu wykazuje liczne właściwości biologiczne, w tym może odgrywać ważną rolę w wydzielaniu hormonów, metabolizmie glikogenu, a także proliferacji i różnicowaniu adipocytów. Z kolei, wyniki kilku przekrojowych badań epidemiologicznych wykazały, że odpowiednie spożycie wapnia z dietą może wiązać się z niższą masą ciała, przy czym dieta bogata w wapń może łagodzić przyrost masy ciała.
W metaanalizie z 2015 roku, obejmującej 41 randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych i łączną liczbę 4802 uczestników wykazano, że nie ma dowodów na to, że zwiększenie podaży wapnia w postaci suplementów diety lub konsumpcji mleka i przetworów mlecznych przyczynia się do zmniejszenia masy ciała lub obniżenia zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie [1]. Autorzy niniejszej publikacji odnotowali natomiast, że istnieją pewne dowody na to, że spożycie mniej więcej 3 porcji na dzień mleka i produktów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu (co dostarcza około 1300 mg wapnia na dobę) w obecności ograniczenia energii w diecie spowodowało niewielką, lecz ogólnie większą utratę tkanki tłuszczowej w krótkim okresie 4 miesięcy. Rezultaty tej metaanalizy wskazują, że niskotłuszczowe przetwory mleczne można włączyć jako element zdrowej diety odchudzającej bez negatywnego wpływu na masę lub skład ciała w krótkim okresie czasu.
W innej metaanalizie, opublikowanej w listopadzie 2016 roku w czasopiśmie The American Journal of Clinical Nutrition, której celem było zbadanie korelacji między suplementacją wapnia a zmianą masy ciała na podstawie wieku, płci, wskaźnika masy ciała BMI badanych i długości trwania interwencji, uwzględniono 33 randomizowane, kontrolowane badania kliniczne z całościowym udziałem 4733 uczestników [2]. Naukowcy z Capital Medical University w Chinach zaobserwowali ujemne korelacje między suplementacją wapnia a zmianą masy ciała u dzieci i młodzieży, u dorosłych mężczyzn oraz kobiet w wieku przedmenopauzalnym lub starszym (powyżej 60 lat) i zasugerowali, że zwiększenie spożycia wapnia może zmniejszyć masę ciała u tych osób. Co więcej, dotychczasowe źródła nie wykazały wyraźnie, że zwiększenie podaży wapnia zmniejsza masę ciała, jednak po rozważeniu wieku, płci, BMI i długości suplementacji wapnia widoczne były skutki spożycia wapnia na utratę masy ciała. Zauważono, że zwiększenie konsumpcji wapnia do wartości zalecanych może również wspomagać proces redukcji masy ciała u osób z prawidłowym wskaźnikiem masy ciała BMI.
Jak się bowiem okazuje, również rezultaty tegorocznego randomizowanego badania klinicznego z udziałem 135 kobiet rasy kaukaskiej ze stwierdzoną nadwagą lub otyłością, będących we wczesnym okresie pomenopauzalnym wykazały, że diety hipokaloryczne charakteryzujące się zwiększonym spożyciem witaminy D i wapnia oraz/lub niskotłuszczowych produktów mlecznych podczas trwającej 6 miesięcy interwencji przyczyniły się do większego ubytku całkowitej masy ciała i tkanki tłuszczowej, a także lepszego zachowania beztłuszczowej masy ciała, w tym tkanki kostnej w porównaniu z dietami wyłącznie opartymi o deficyt energetyczny [4]. Zdaniem autorów niniejszej pracy, zwiększenie konsumpcji niskotłuszczowych przetworów mlecznych do 4 – 5 porcji w ciągu dnia może być korzystne dla utraty, bądź utrzymania masy ciała i w dodatku może prowadzić do bardziej pożądanych zmian składu ciała u kobiet po menopauzie podczas okresu umiarkowanej redukcji masy ciała.
Przeczytaj cały artykuł z uwzględnionym fachowym piśmiennictwem na blogu Muscle Zone
Źródło fotografii: pixabay.com
