Miedź jest istotnym pierwiastkiem śladowym, który stanowi komponent wielu enzymów, związanych z syntezą neurotransmiterów (np. dopaminy i noradrenaliny) oraz biorących udział w przemianach tlenu w organizmie człowieka. Całkowita ilość miedzi w organizmie waha się w przedziale 75 – 150 mg, a jej najwyższe stężenie występuje w wątrobie, mózgu, nerkach, mięśniach i kościach. Ponadto, mikroelement ten jest kluczowy dla optymalnego funkcjonowania układu nerwowego, układu krążenia, gospodarki żelazowej i produkcji hemoglobiny. Miedź uczestniczy również w utrzymaniu struktur naczyniowych i struktury keratyny, czyli białka z którego zbudowane są włosy, skóra i paznokcie, a także bierze udział w powstawaniu wiązań krzyżowych w kolagenie i elastynie oraz syntezie melaniny, barwnika włosów i skóry.

Wskutek niedostatecznej podaży miedzi z reguły dochodzi do nieprawidłowego wzrostu włosów oraz są one zwykle sztywne i łamliwe, co jest właśnie wynikiem nieprawidłowej syntezy kolagenu. Co jeszcze ważne, pierwiastek ten wchodzi w skład dysmutazy ponadtlenkowej (ang. SuperOxide Dismutase - SOD), która jest głównym enzymem w organizmie człowieka, odpowiedzialnym za działanie antyoksydacyjne i neutralizację oraz eliminację reaktywnych form tlenu. Według aktualnie obowiązujących norm żywienia dla populacji Polski opracowanych przez Instytut Żywności i Żywienia, zalecane dzienne spożycie (RDA) miedzi dla dorosłych kobiet i mężczyzn wynosi 0,9 mg, natomiast w przypadku kobiet ciężarnych i karmiących piersią wzrasta odpowiednio do 1,0 mg i 1,3 mg.

Do produktów żywnościowych naturalnie obfitujących w miedź należą: kakao, nasiona słonecznika, pestki dyni, orzechy laskowe, migdały, podroby (w szczególności wątroba), natka pietruszki, płatki owsiane, suche nasiona roślin strączkowych, kasza jaglana, kasza gryczana, zarodki i otręby pszenne, orzechy włoskie, pieczywo żytnie i inne pełnoziarniste produkty zbożowe. Wchłanianie miedzi z przeciętnej diety kształtuje się na poziomie 35 – 50 % i niewątpliwie wzrasta w sytuacji jej niedoboru w organizmie. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że pierwiastek ten jest zdecydowanie lepiej przyswajalny z diety bogatej w białko zwierzęce, aniżeli z diety w której znajdują się przede wszystkim pokarmy będące dobrym źródłem białka pochodzenia roślinnego. Niekorzystny wpływ na absorpcję miedzi mają związki takie jak fruktoza, sacharoza, fityniany, siarczki, aminokwasy siarkowe (metionina i cysteina), kwas askorbinowy oraz niektóre sole mineralne w sytuacji wysokiego ich spożycia, tj. żelazo, cynk, wapń i fosfor.

Uważa się, że zwyczajowy sposób odżywiania nie stwarza ryzyka zarówno niedoboru, jak i nadmiaru miedzi, choć u osób dorosłych i osób starszych deficyt tego mikroelementu może być rezultatem stosowania długotrwałej suplementacji cynkiem, która de facto jest stosunkowo popularna zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy wzrasta częstotliwość przeziębień i osłabienia odporności organizmu. Zwiększona podaż cynku, jak również żelaza zmniejsza absorpcję miedzi w wyniku współzawodnictwa tychże pierwiastków o miejsce wchłaniania w przewodzie pokarmowym, dlatego należy wziąć to pod uwagę podczas przewlekłej suplementacji wysokimi dawkami preparatu z cynkiem, bądź żelazem.

Piśmiennictwo:

1. Scientific Opinion on Dietary Reference Values for copper. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA). EFSA Journal 2015, 13 (10), 4253. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2015.4253
2. Bost M., Houdart S., Oberli M. i wsp.: Dietary copper and human health: Current evidence and unresolved issues. J Trace Elem Med Biol. 2016 May;35:107-15. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27049134
3. de Romaña D.L., Olivares M., Uauy R. i wsp.: Risks and benefits of copper in light of new insights of copper homeostasis. J Trace Elem Med Biol. 2011 Jan;25(1):3-13. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21342755
4. Normy żywienia dla populacji Polski, pod red. Mirosława Jarosza. Instytut Żywności i Żywienia, 2017. https://ncez.pl/aktualnosci/znowelizowane-normy-zywienia-2017

Źródło fotografii: pixabay.com

Szukasz wsparcia doświadczonego dietetyka klinicznego i/lub sportowego pracującego odpowiedzialnie w oparciu o sprawdzone i rzeczywiście dowiedzione naukowo metody? Koniecznie zapoznaj się z moją ofertą współpracy.